Cuộc Khởi Nghĩa Oromo: Một Cuộc Bạo Loạn Xung Dot Do Cựu Hoàng Đế Menelik II Tái Kích Hoạt

 Cuộc Khởi Nghĩa Oromo: Một Cuộc Bạo Loạn Xung Dot Do Cựu Hoàng Đế Menelik II Tái Kích Hoạt

Lịch sử Ethiopia là một bức tranh kỳ vĩ được vẽ bởi những con người phi thường, những vị vua và hoàng đế đã định hình đất nước này thành một cường quốc độc đáo. Trong số đó, Menelik II là một nhân vật nổi bật, người được nhớ đến với sự cai trị khôn ngoan và sự mở rộng lãnh thổ của Ethiopia vào cuối thế kỷ 19.

Tuy nhiên, triều đại của ông cũng bị ám ảnh bởi những cuộc nổi dậy và xung đột, bao gồm cả Cuộc Khởi Nghĩa Oromo – một sự kiện đã thử thách tận cùng quyền lực của ông và để lại vết thương sâu trong tâm trí người Ethiopia.

Cuộc Khởi Nghĩa Oromo bắt nguồn từ sự bất bình của dân tộc Oromo đối với chính sách cai trị của Menelik II, được coi là hà khắc và thiên vị các nhóm sắc tộc khác. Dưới thời ông, đất đai truyền thống của người Oromo bị tịch thu để nhường chỗ cho các khu định cư mới và nông trại do những người Amhara – một dân tộc khác trong Ethiopia - sở hữu.

Điều này đã dẫn đến sự nghèo đói gia tăng và mất mát đất đai đối với cộng đồng Oromo, khiến họ cảm thấy bị loại trừ và bất mãn. Hơn nữa, chính quyền Menelik II đã áp đặt các luật lệ và thuế má nặng nề lên người dân Oromo, làm trầm trọng thêm tình hình và đẩy họ đến bờ vực nổi dậy.

Vào năm 1890s, sự bất mãn của người Oromo đã bùng nổ thành một cuộc khởi nghĩa đầy quy mô. Các chiến binh Oromo được vũ trang bằng vũ khí truyền thống như giáo mác, cung tên và súng trường đã tấn công các trạm quân sự, nhà kho và các khu vực dân cư do chính phủ kiểm soát.

Cuộc nổi dậy lan rộng khắp vùng Oromia, một vùng đất bao gồm phần lớn trung부 Ethiopia ngày nay.

Các thủ lĩnh Oromo như Ras Gobena, Dajjacho Habte MariamDejazmach Belay đã dẫn dắt cuộc chiến chống lại quân đội của Menelik II với lòng can đảm và tinh thần kiên cường. Họ tin rằng họ đang chiến đấu để bảo vệ quyền lợi và đất đai của mình, và họ đã sẵn sàng hy sinh mọi thứ để giành lại tự do.

Menelik II, với tư cách là một vị vua thông minh và chiến lược, đã đối phó với cuộc khởi nghĩa bằng cách sử dụng quân đội Ethiopia hùng mạnh và áp dụng chiến thuật quân sự tinh vi. Ông đã huy động quân đội từ khắp nơi trong đế quốc và tung ra các chiến dịch quân sự chống lại các nhóm nổi dậy.

Mặc dù người Oromo đã chiến đấu dũng cảm, nhưng họ cuối cùng đã bị đánh bại bởi quân đội Ethiopia hùng mạnh hơn. Cuộc khởi nghĩa kết thúc vào năm 1902 sau những trận chiến khốc liệt và hao tổn về người.

Hậu quả của Cuộc Khởi Nghĩa Oromo là vô cùng tàn khốc đối với người Oromo. Rất nhiều người đã thiệt mạng trong các cuộc giao tranh, và hàng nghìn người khác bị trục xuất khỏi quê hương của họ.

Cộng đồng Oromo phải chịu đựng sự bất công và phân biệt đối xử trong nhiều thập kỷ sau đó. Cuộc khởi nghĩa này cũng để lại vết thương sâu trong tâm trí người dân Ethiopia và được coi là một cột mốc quan trọng trong lịch sử đất nước, minh chứng cho sự phức tạp và đa dạng của xã hội Ethiopia.

Bảng 1: Một số nhân vật quan trọng trong Cuộc Khởi Nghĩa Oromo:

Tên Vai trò
Ras Gobena Thủ lĩnh Oromo, lãnh đạo cuộc khởi nghĩa
Dajjacho Habte Mariam Thủ lĩnh Oromo, chiến lược gia quân sự tài ba
Dejazmach Belay Thủ lĩnh Oromo, nổi tiếng với lòng dũng cảm và kiên cường

Cuộc Khởi Nghĩa Oromo là một sự kiện phức tạp, có nhiều yếu tố lịch sử và xã hội đã góp phần tạo nên nó. Nó minh họa cho sự bất bình, bất công và xung đột sắc tộc có thể nảy sinh khi các chính sách cai trị thiếu công bằng và không đáp ứng được nhu cầu của mọi người dân.

Hơn nữa, cuộc khởi nghĩa này cũng là một minh chứng cho tinh thần kiên cường và lòng yêu nước của người Oromo, những người đã chiến đấu để bảo vệ quyền lợi của mình và chống lại sự áp bức.

Dù kết thúc bằng thất bại quân sự, Cuộc Khởi Nghĩa Oromo vẫn được coi là một sự kiện quan trọng trong lịch sử Ethiopia, góp phần hình thành nên bản sắc văn hóa và chính trị của đất nước này.

Ghi chú: Menelik II sau này đã được ghi nhận với vai trò quan trọng trong việc bảo vệ Ethiopia khỏi cuộc xâm lược của Ý vào năm 1896 tại trận Adwa. Tuy nhiên, di sản của ông vẫn bị tranh cãi vì những hành động hà khắc đối với các nhóm sắc tộc thiểu số như người Oromo.

Tham khảo:

  • Bahru Zewde, A History of Modern Ethiopia, 1855-1974 (James Currey, 2001)
  • Richard Pankhurst, The Ethiopian Borderlands: Essays in Regional History (Red Sea Press, 1997)